The OP spectacles / Cruikshank del.
Satire showing head of Clifford with two circles representing huge spectacles, "Old house old prices & no private boxes" and "Old house old prices & no pigeon holes," over his eyes. Each circle contains a symme... more
The Adoration of the Shepherds (Cartoon)
Anonymous, Netherlandish, 16th century
Spotprent op de Roomse kerk
Boom van ketterij groeiend uit de duivel, met bovenin de paus en Mohammed
Sorgheloos leven
Sorgheloos leven. Zorgenloos leven. Spotprent op de luiheid. In een schoenmakerswerkplaats speelt de schoenmaker doedelzak. Tegenover hem zit zijn vrouw, rustend op haar spinrokken, een kind aan haar schoot. An... more
De duivel beschiet de katholieke kerk met ongeloof
De duivel beschiet de katholieke kerk met ketterij en ongeloof. De duivel beschiet een wankelende katholieke kerk met een kanon waaruit allerlei aspecten van de hervorming en ongeloof voortkomen: Calvijn, Luthe... more
Spotprent op de luiheid
Spotprent op de luiheid of lanterfanterij. Gezicht in een dorp waarin in verschillende spreekwoorden (genummerd 1-9 in het Nederlands en in het Frans) in scènes worden uitgebeeld die te maken hebben met luiheid... more
Boom der ketterij
Boom der ketterij. Een boom ontspringt aan het lichaam van de op de grond liggende duivel. Aan de takken van de boom de namen van de vele ketterse secten die voor de Hervorming ontstonden binnen de katholieke k... more
Boom van Roomse afgoderij, ca. 1570
Boom van Roomse afgoderij, ca. 1570. Een boom hangt vol met katholieke objecten zoals aflaten, bullen, wijwaterkwast en wijwateremmer, wierookhouder, monnikskappen, heiligenbeeldjes, klokken etc. Onder de boom ... more
De kerk onder vuur, 1553
De kerk onder vuur, 1553. De katholieke kerk wordt van alle kanten aangevallen door de legers van ketters en ongelovigen. Links vallen Turken de kerk aan. In de hemel heiligen met lauwerkransen, op de voorgrond... more
Het schip van de strijdbare katholieke kerk
Het schip van de strijdbare katholieke kerk. Zeilschip die de Roomse kerk voorstelt met de paus aan het roer en bemand door andere functionarissen van de katholieke kerk. Boven in de mast Christus, Maria en hei... more
Christus bij de schaapskooi en de tegenstelling tussen goed en verkeer...
Blad met prent van Christus bij de schaapskooi als de Goede Herder, ca. 1560-1580. Christus staande in de deur naar de schaapstal met een lam op de schouders en de kudde schapen bij zijn voeten. Via de zijmuren... more
Het spel tegen de monniken, ca. 1570
Het spel tegen de monniken, ca. 1570. Aan een tafel spelen drie monniken tegen drie burgers (waarschijnlijk geuzen of calvinisten) een spelletje triktrak, kaarten en dobbelen. Als de monniken verliezen proberen... more
De kerk van Christus
De kerk van Christus, ca. 1570. Rechter helft van een voorstelling bestaande uit twee bladen. De katholieken, Charles de Guise, kardinaal van Lotharingen en Granvelle beschieten met kanonnen en met hulp van de ... more
Triomf van Luther
Triomf van Luther, ca. 1520-1550. De kerkhervormers geleid door Luther in contrast tegenover de katholieken aangevoerd door paus Leo X. Luther staande op een heuvel met de Bijbel in de handen, aan zijn voeten e... more
De mis der hypocrieten, 1566
De mis der hypocrieten. De Roomse mis wordt opgedragen door vossen in de rollen van de priester en misdienaren. Op het altaar een afbeelding van Sint Judas en de symbolen van de paus. Op de voorgrond links zing... more
De geboorte van Jan Melis
De geboorte van Jan Melis (spotnaam voor de hostie). De productie van meel voor de ouwel voor de hostie. Monniken en priesters bezig het produceren van de hostie: het zaaien van het graan, oogsten, dorsen, male... more
De ganzen verjagen de vossen, ca. 1572
Spotprent op de verslechterde positie van de Roomse kerk in Nederland. Vossen in kleding van priesters en monniken maken zich zorgen over hun positie nu de ganzen aan het winnen zijn. Op de voorgrond vier vosse... more
Spotprent op de gebreken van alle mannen en vrouwen, ca. 1577
Spotprent op het huwelijk, op de gebreken van alle mannen en vrouwen, ca. 1577. Uit een grote mand trekken een geblinddoekte man en vrouw een partner. Met onderschrift van 4 regels in het Nederlands.
Tekstblad behorend bij een onbekende spotprent op Don Juan, 1578
Tekstblad behorend bij een onbekende spotprent op de landvoogd Don Juan van Oostenrijk en zijn voorgangers, 1578. Tekst in 3 kolommen in het Nederlands, met rollen voor de paus, de hertog van Alva, de Hollandse... more
Strijdwagen van de godsdienstvrijheid, 1579
Strijdwagen van de godsdienstvrijheid, 1579. De voorstelling hekelt de hervorming. De strijdwagen wordt getrokken door twee paarden bereden door Calvijn en Luther. Op de wapen twee vrouwen met geschriften en ba... more
Opkomst, hoogheid en ijdelheid van de antichrist
Opkomst, hoogheid en ijdelheid van de antichrist, ca. 1560. In twaalf kleine scènes episodes uit het leven van de paus. In het midden een grotere voorstelling van een staande mens met opengesneden buik waaruit ... more
De Waarheid en de Tijd onthullen het broedsel van de paus, ca. 1585
Allegorische spotprent waarin de personificaties van de Waarheid en de Tijd het nest onthullen waarin de paus allerlei complotten in de vorm van monsters uitbroedt. Het gebrueren in de vorm van het verhaal van ... more
The Adoration of the Magi (Cartoon for an Embroidery)
Attributed to Diego Lopez de Escuriaz (Spanish, documented at Escorial, 1587–97, died ca. 1623 (?))
Gelijkenis van Christus als de goede herder
Christus staande in de deur naar de schaapskooi met een lam op de schouders. Via de zijmuren en het dak proberen dieven binnen te dringen en schapen uit de stal te stelen. Op de achtergrond links verjaagt een g... more
Ezel die goudstukken schijt
Een ezel staat - als een "ezeltje strekje" - op een bordes goudstukken te schijten, die begerig worden opgevangen door kerkelijke en wereldlijke prelaten. Burgers van allerlei rangen en standen: mannen, vrouwen... more
De man met de duitenzak en zijn vleiers
Voorgesteld is een kolossale hurkende persoon, door wiens "gat", dat letterlijk open staat, een stroom mensen naar binnen kruipt. De man strooit uit een grote zak geld op de grond. Naar een van de twaalf ronde ... more
Openbaring van de ware aard van de Roomse kerk door de waarheid
Openbaring van de ware aard van de Roomse kerk door de waarheid. Open en vervallen bouwwerk van de Roomse kerk rustend op vier pilaren waarin een koning de voeten van de paus, de antichrist, kust. Een monnik en... more
Spotprent op de verliezen van de Spanjaarden tijdens de veldtocht van ...
Spotprent op de verliezen van de Spanjaarden tijdens de veldtocht van Maurits in 1597. Rechts zit kardinaal Albrecht op een troon onder een baldakijn. Hij weert de Rede af en leent het oor aan een Jezuïet (met ... more
Paapse piramide
Paapse piramide, 1612. Piramide gevormd door een grote slang voorstellende het pausdom en vele kleine slangetjes die andere elementen van de katholieke kerk symboliseren. Twee kleine slangen worden aangeduid al... more
Titelpagina van het pamflet: Antwoordt op het tweede Refereyn, by de O...
Spotprent op de Spaanse vredesvoorstellen van Albrecht aan de Staten-Generaal, augustus 1598.Titelprent van een pamflet getiteld: Antwoordt op het tweede Refereyn, by de Overheerde Nederlantsche Provintien aen ... more
Samenspraak behorend bij een spotprent op het mislukte beleg van Schen...
Tekstblad behorend bij een spotprent op het mislukte beleg van Schenckenschans door de Spanjaarden onder Mendoza, april 1599. Samenspraak tussen de Kijker, de Kardinaal, de Paus, de Koning, de Keizer en graaf W... more
Titelpagina van het pamflet: Toets ofte Proef-steen, Aengaende het Pla...
Spotprent op de Spaanse vredesvoorstellen aan de Staten-Generaal, augustus 1598. Filips II met de paus, Isabella en een bisschop op hun tronen door een muur gescheiden van de Nederlandse Maagd met de provinciew... more
Titelpagina van het pamflet: Aende Afgewekene Provintien van Hollandt,...
Spotprent met de gevangen vos en de vrije vossen. Spotprent op de Spaanse vredesvoorstellen van Albrecht aan de Staten-Generaal, augustus 1598. Titelprent van een pamflet getiteld: Aende Afgewekene Provintien v... more
Spotprent op het beleg en inname van Sint-Andries door Maurits, 1600
Spotprent op het beleg en inname van Sint-Andries door het Staatse leger onder Maurits, mei 1600. Blad met drie voorstellingen met onderschriften. Links: Den Gespaengnoliseerden Leew, de zittende Hollandse Leeu... more
Paapse piramide
Paapse piramide. Piramide gevormd door een grote slang voorstellende het pausdom en vele kleine slangetjes die andere elementen van de katholieke kerk symboliseren. Linksboven het Woord Gods uit een donderwolk.... more
Spotprent op de stijve plooikraag, ca. 1600
Spotprent op de molensteenkraag, ca. 1600. Een man en een vrouw, tegenover elkaar staand, beiden met brede geplooide kraag om de hals. Achter elk van hen een duivel die lachend op hen wijst. De duivels houden e... more
Christus op de ezel, de paus te paard
Christus op de ezel, de paus te paard. Vergelijking tussen de nederigheid van Christus en de hoogmoed van de paus. Met onderschrift van 2 keer 2 kolommen van elk 6 en 4 regels in het Duits waarin de verschillen... more
Diaboli partus superbia / Hoovaardije des Duyvels broersel
De trots van de vrouw: spotprent op de 'molensteenkraag', ca. 1600. In een vertrek zit een vrouw op een stoel, gekleed volgens de mode van ca. 1600-1620. De brede geplooide kraag wordt gesteven door een duivels... more
Christus op de ezel, de paus te paard
Christus op de ezel, de paus te paard. Vergelijking tussen de nederigheid van Christus en de hoogmoed van de paus. Links een herm met de passiewerktuigen en twee kleine scènes uit het lijden van Christus, recht... more
Hoe de helden van Waert een dode rog bestrijden, ca. 1600
Spotprent waarin allerlei verschillende dwaze personen in het plaatsje Waert (Weert in Limburg?) ten strijde trekken tegen (het denkbeeldige gevaar van) een dode rog. Centraal het afschieten van een kanon en va... more
Jezuïeten jagen op de vrome gelovigen
De jezuïeten jagen op de vrome gelovigen. Duitse spotprent op de jezuïeten, ca. 1615. Landschap waarin door middel van dierensymboliek en kleine jachtscènes de machtswellust en bloeddorstigheid van de jezuïeten... more
Vrouw met spiegel en nar: spotprent op de kostbare stijve plooikraag, ...
Spotprent op de ijdelheid, getoond in luxueuze kleding. Een elegant geklede vrouw, ten halven lijve, is gekleed in japon met brede geplooide kraag: een teken van status en rijkdom. Als sieraden draagt ze oorbel... more
De Neutralisten Rolwagen, 1603
De Neutralisten Rolwagen, 1603. Spotprent op Jan Claesz Rolwaghen (eigenlijk Johann Clausen Kotte) en de visioenen en profetieën van Robbert Robbertsz Le Canu. Heeft betrekking op de gescheidenis van de Doopsge... more
Groteske spotprent op de Roomse kerk (middenplaat)
Groteske en uitvoerige spotprent op de Roomse kerk, ca. 1560. Middelste plaat van een drieluik. Blik tussen drie zuilen in het interieur van een katholieke kerk waar allerlei groteske en misvormde mensen en ged... more
Groteske spotprent op de Roomse kerk (rechter plaat)
Groteske en uitvoerige spotprent op de Roomse kerk, ca. 1560. Rechterplaat van een drieluik. De ingang van een katholieke kerk en zicht in het interieur waar allerlei groteske en misvormde mensen en gedrochten ... more
Groteske spotprent op de Roomse kerk (linker plaat)
Groteske en uitvoerige spotprent op de Roomse kerk, ca. 1560. Linker plaat van een drieluik. De personificatie Evangelie trekt het gordijn opzij en verlicht met een fakkel het schouwspel in het interieur van ee... more
Spotprent op de rebelse staat van Holland, 1606
Spotprent op de rebelse staat van Holland, 1606. De Hollandse Maagd zittend op een eiland spint garen van bedrog en diefstal. Naast haar zit een nar met een haspel op een kussen, de Hollandse Leeuw en prins Mau... more
Christus bij de schaapskooi
Christus bij de schaapskooi als de Goede Herder, ca. 1560. Christus staande in de deur naar de schaapstal met een lam op de schouders. Via de zijmuren en het dak proberen dieven binnen te dringen en schapen uit... more
Christus bij de schaapskooi
Christus bij de schaapskooi als de Goede Herder. Christus staande in de deur naar de schaapstal met een lam op de schouders. Via de zijmuren en het dak proberen dieven binnen te dringen en schapen uit de stal t... more
Spotprent op de rebelse staat van Holland, 1606
Cartoon on the rebellious state of Holland, 1606
Spotprent waarin Spinola wordt vergeleken met de spinnende Hercules, 1...
Links zit Spinola pijlen te spinnen uit de Spaanse kroon, waarmee hij wordt vergeleken met de spinnende Hercules. De Hollanders verwijten hem zijn weifelende houding in krijgszaken. Naast Spinola staat Bucquoy ... more
Spotprent op de pogingen van paltsgraaf Wolfgang Willem en Leopold om ...
Spotprent op paltsgraaf Wolfgang Willem en aartshertog Leopold V en hun pogingen om Gulik te veroveren en steun te verkrijgen bij de jezuïeten en de paus in de Gulik-Kleefse kwestie, 1610. Allegorische voorstel... more
Titelpagina van het pamflet van Georgius Buchananus: T'samensprekinghe...
Spotprent op de Spaanse vredesvoorstellen van Albrecht aan de Staten-Generaal, augustus 1598. Titelprent van een pamflet getiteld: T'samensprekinghe, Vant recht der Coninghen, ofte Overheyt over haere Onderdane... more
Spotprent op de Roomse Transsubstantiatieleer, 1612
Spotprent op de Roomse Transsubstantiatieleer. Titelblad van een pamflet in de vorm van een doodsvonnis door Samuel Lansbergen, bedienaar in een kerk te Rotterdam en gericht tegen Johannes de Gouda, jezuïet pri... more
De wereld verdeeld in enerzijds de vreedzame Republiek en anderzijds c...
De wereld verdeeld in enerzijds de vreedzame Republiek en anderzijds chaos en geweld aangericht door de kerk van Rome, 1614. De linkerhelft van de voorstelling toont het zeilwagen / zeilschip van de Republiek e... more
Spotprent op Jacobus Taurinus, 1615
Spotprent op de Utrechtse remonstrantse predikant Jacobus Taurinus, 1615. Houtsnede waarin een dolle stier (Taurinus) door een nachtlandschap raast waarin allerlei apocalyptische dieren verschijnen. In de hemel... more
Gelijkenis van Christus als de goede herder
Christus staande in de deur naar de schaapskooi met een lam op de schouders. Via de zijmuren en het dak proberen dieven binnen te dringen en schapen uit de stal te stelen. Op de achtergrond links verjaagt een g... more
Babels Tragische Comoedie
Pamflet getiteld: Babels Tragische Comoedie. Pamflet uit 1616 van 20 bladzijden met een uitleg op de bijbehorende spotprent op de misbruiken van de Roomse kerk. Op de voorkant het Lam Gods in een stralenkrans; ... more
Spotprent op de Roomse kerk, 1616
Spotprent op de misbruiken van de Roomse kerk, 1616. Links de hellemond met duivels. Een valse profeet in schaapskleren predikt uit een boek. Hervormers Calvijn en Luther hakken een boom om waarin de paus en de... more
Spotprent op Johan van Oldenbarnevelt en zijn medestanders, 1618
Johan van Oldenbarnevelt en zijn medestanders, met elkaar in gesprek, 1618. De geportretteerden zijn met naam aangeduid. De prent is gedrukt van een oudere plaat uit 1613 met de betrokkenen bij het buskruitverr... more
Spotprent op Johan van Oldenbarnevelt, 1618
Spotprent op Johan van Oldenbarnevelt (de grote vis) en zijn medestanders (de kleine vissen), 1618. Rechts een leger van tritons die onder leiding van Maurits de strijd met de vissen aangaat. Links vissende bur... more
Titelprent voor het pamflet: De Arminiaensche vaert naer Spaegnien, 16...
Titelprent van het pamflet 'De Arminiaensche vaert naer Spaegnien', zonder jaartal of plaats van uitgave [1618]. Spotprent op de val van de arminianen. De voorstelling van deze simpele gravure toont de vaart va... more
Spotprent op Johan van Oldenbarnevelt en zijn medestanders, 1618
Spotprent op Johan van Oldenbarnevelt en zijn medestanders, met elkaar in gesprek, 1618. De geportretteerden zijn met naam aangeduid. De prent is gedrukt van een oudere plaat uit 1613 met de betrokkenen bij het... more
D'Arminiaensche dreckwaghen
D'Arminiaensche dreckwaghen. Spotprent op de arminianen uit 1618. De voorstelling toont hoe de belangrijkste vertegenwoordigers van de remonstranten en enkele andere hervormers in een wagen worden afgevoerd. De... more
Spotprent op Van Oldenbarnevelt
Uit de bek van een grote vis komen kleinere vissen, die op hun beurt steeds nog kleinere vissen uitspugen in de richting van een groep tritons. Op de houten kade en op de stadspoort, vissers, waaronder Van Olde... more
Spotprent waarin de regering van Johan van Oldenbarnevelt wordt vergel...
Satirische prent waarin de regering van Johan van Oldenbarnevelt wordt vergeleken met de tirannie van de hertog van Alva, 1618. In de voorstelling zit Johan van Oldenbarnevelt met zijn medestanders waaronder Gi... more
D'Arminiaensche dreckwaghen
D'Arminiaensche dreckwaghen. Spotprent op de arminianen uit 1618. De voorstelling toont hoe de belangrijkste vertegenwoordigers van de remonstranten en enkele andere hervormers in een wagen worden afgevoerd. De... more
Titelprent voor het pamflet Toneel der Arminianen, 1618
Spotprent op de remonstranten, 1618. Allegorische voorstelling in de vorm van een toneel waarin de triomfwagen tijdens de tocht over het barre veld (Oldenbarnevelt) tegen een gouden stok (Spinola) is gebotst wa... more
Maurits scheidt het kaf van de koren, 1618
Spotprent op de val van Johan van Oldenbarnevelt en de remonstranten. Prins Maurits houdt een grote wan (mand) in zijn handen waaruit Johan van Oldenbarnevelt en zijn medestanders geschud worden. Links Gilles v... more
Rechtveerdighe Sifte, 1618
Spotprent op de val van Johan van Oldenbarnevelt. Rechts staan prins Maurits, graaf Willem Lodewijk en graaf Ernst Casimir, links leden van de Staten-Generaal aan een zeef waar Van Oldenbarnevelt en twee andere... more
d'Grote Seeff, 1618
De grote zeef. Spotprent op de val van Johan van Oldenbarnevelt. Rechts staan prins Maurits, graaf Willem Lodewijk en graaf Ernst Casimir (Nassouwsche Kracht), links leden van de Staten-Generaal (Mogende Macht... more
Spotprent op de onverzadigbare rijkdom en de bevredigende armoede, 161...
Spotprent op de onverzadigbare rijkdom en de bevredigende armoede, 1618. Tegenstelling tussen een naakte man slechts gekleed in een rieten vogelkooi rijdend op een stokpaard en een rijk en modieus geklede man d... more
Triumph-Wagen vande Waert-ghelders, waermede sy te Lande uyt varen end...
Spotprent op het afdanken van de waardgelders. In de voorstelling is te zien hoe een nar en twee andere figuren (de waardgelders) in een kar getrokken door een ezel worden uitgezwaaid. Onder de voorstelling sta... more
D'Arminiaensche dreckwaghen
D'Arminiaensche dreckwaghen. Spotprent op de arminianen uit 1618. De voorstelling toont hoe de belangrijkste vertegenwoordigers van de remonstranten en enkele andere hervormers in een wagen worden afgevoerd. De... more
Spotprent op Johan van Oldenbarnevelt, 1618
Spotprent op Johan van Oldenbarnevelt en de remonstranten, 1618. Van Oldenbarnevelt en zijn medestanders staan links vooraan bij een jezuïet. In het midden probeert 'Bedeckte Tirannie', een als monnik vermomde ... more
Verbeelding van het spreekwoord 'Bezint eer ge begint'
Moralistische voorstelling die weleens wordt geïnterpreteerd als een spotprent op de arminianen in 1618. Het opschrift in het midden 'Versint eer ghy beghint' duidt het onderwerp van de voorstelling beter aan. ... more
Warminiaen
Spotprent op de arminianen. De voorstelling toont de vijfkoppige en vierpotige monster genaamd Warminiaen. Dit gedrocht heeft de koppen van Gierigheid (Avaritia), Domheid (Stupiditas), Bedrog (Fraus), Oproer (S... more
Jezuïeten proberen de boom van de hervorming om te hakken
Een stoet van jezuïeten gewapend met bijlen probeert de boom van de hervorming om te hakken, ca. 1600-1620. De boom ontspringt aan het lichaam van Martin Luther. In de boom de vrouwelijke personificaties van Li... more
Uittocht van de remonstrantse predikanten, 1619
Spotprent op de uittocht van de remonstranten uit 's-Gravenhage op 6 juli 1619 na de veroordeling door de Synode. De voorstelling toont een lange stoet van negen wagens die door het landschap trekt. De samenspr... more
Titelprent van het pamflet: Iamertiens Oft Aventuersche berouw Clacht ...
Spotprent op de val van Johan van Oldenbarnevelt. De Nederlandse Leeuw ketent het Rad van Fortuin vast waarin Van Oldenbarnevelt onderaan zit en prins Maurits, d'Ouwe Trouwe Geus, in de top. De prins krijgt uit... more